Zbiór esejów poświęconych blaskom i cieniom pracy historyka o filologicznych zapędach. Książka składa się z dwóch części: pierwszej „Okruchów wspomnień”, które są zbiorem osobistych refleksji, wspomnień, notatek dotyczących przeszłości autora oraz drugiej „Zrozumieć przeszłość”, w której znalazło się 11 esejów opowiadających o trudach pracy historyka oraz zawodowych fascynacjach autora. W swych rozważaniach nad dawnymi wiekami i rolą historyka Janusz Tazbir dotyka tematów trudnych, nurtujących go i bliskich mu ze względu na osobiste przeżycia. Wystarczy posłuchać książki audio, aby przekonać się do czego służy historia, jakim jest narzędziem w rękach polityków oraz w jaki sposób można manipulować historią. Autor stara się również udowodnić wszystkim, jak barwna może być historia oraz znaleźć odpowiedź na pytanie, czy historia będzie potrzebna Polakom w przyszłości. Janusz Tazbir (ur. 1927) - ukończył historię na Uniwersytecie Warszawskim. Do jego głównych zainteresowań należą historia kultury i dzieje ruchów religijnych w Polsce XVI-XVII wieku. Profesor Instytutu Historii Państwowej Akademii Nauk. Od 1965 roku jest redaktorem naczelnym rocznika „Odrodzenie i reformacja w Polsce”.