Doktor Piotr to krótkie opowiadanie, którego akcja toczy się w latach 80. XIX wieku, po powstaniu styczniowym i po reformie uwłaszczeniowej. Zawiera ono w sobie imponującą analizę przemian społecznych, jakie miały miejsce w ostatniej dekadzie XIX wieku. Były to: deklasacja szlachty, tworzenie się inteligencji, kształtowanie klasy bogaczy, właściwych dla społeczeństwa kapitalistycznego, narastanie nowych, choć równie głębokich, antagonizmów społecznych, wyznaczanych teraz nie przez pochodzenie, ale przez stan posiadania.