Wstęp: Władysław Bartoszewski i Richard von Weizsacker Od ponad tysiąca lat Polacy i Niemcy mają wspólną historię. Dramatyczne wydarzenia wieku XX uczyniły głębokie wyrwy w sąsiedzkich stosunkach między oboma narodami. Trzeba było wielu lat, ustanowienia nowego ładu w Europie i głębokiej przemiany świadomości pokoleń, by zbliżenie między ludźmi stało się znowu możliwe. Co z wydarzeń historycznych pozostało w pamięci po jednej i po drugiej stronie Odry? Jaki mamy obraz naszego sąsiada? W ramach konkursów historycznych, organizowanych w Polsce i w Niemczech, młodzież badała, w jaki sposób historia wpłynęła na losy ludzkie. Przez relacje świadków, a także dzięki poszukiwaniom w archiwach urzędów, instytucji, kościołów oraz w archiwach domowych, na strychach i w piwnicach, uczniowie poznawali historię i jej doświadczali - by potem swoje doświadczenie zapisać. W pracach konkursowych młodzież opowiada o tym, jak w 1900 roku Polacy przywędrowali do Zagłębia Ruhry "za chlebem", o powikłanych losach polsko-niemieckich rodzin, doświadczeniu obozów koncentra- cyjnych i zagładzie Żydów, oporze przeciw nazizmowi i uleganiu mu, sytuacji polskich robotników przymusowych i jeńców wojennych w nazistowskich Niemczech, o wypędzeniu Niemców z Polski po II wojnie światowej oraz o poszukiwaniu drogi pojednania. O życiu Polaków i Niemców: obok siebie, przeciwko sobie, razem.