Przedstawia głęboki kryzys ówczesnego Kościoła, będący przyczyną wystąpienia Lutra i narodzin protestantyzmu, który głównie za przyczyną Zwinglego, Bucera i Kalwina rozprzestrzenia się w całej Europie; pojawia się wielka rodzina nowych Kościołów chrześcijańskich, odłączonych od Rzymu, kształtujących oblicze nowożytnego świata. Omawia powstały w odpowiedzi na reformę protestancką silny ruch odnowy kościelnej i duchowej podjętej przez Kościół katolicki i uwieńczonej postanowieniami Soboru Trydenckiego. Przybliża dostosowane do ówczesnych realiów formy aktywności religijnej, duszpasterskiej i misyjnej (jezuici, kapucyni, urszulanki, wizytki, szarytki, filipini, kamilianie, salezjanie), a także przejawy pobożności ludowej. Historię Kościoła wpisuje w ważne wydarzenia polityczno-społeczne XVI i XVII w.