W pracy podjęto rozważania na temat obecności w literaturze staropolskiej jednego z najważniejszych problemów, z jakim zetknęła się I Rzeczpospolita: masowym uprowadzaniem rzesz ludzkich (zwłaszcza mieszkańców ziem południowo-wschodnich) w niewolę (jasyr) przez Tatarów i Turków. W rozprawie omówiono te utwory, które traktują o cierpieniu ludności w momencie uprowadzania oraz już na miejscu – w niewoli u muzułmanów. Pokazano również jak literatura dawna odzwierciedlała postawy heroiczne, rycerskie – właśnie w obliczu zagrożenia niewolą. Książka adresowana jest do odbiorców zainteresowanych przeszłością narodową, kształtowaniem się mentalności narodu polskiego, trudnymi relacjami państwowego sąsiedztwa w wiekach XVI i XVII.