Stare zamczysko, owiane mgłą rodzinnej złowrogiej tajemnicy, wytworny dwór bogatego magnata, pałace i przedmieścia Warszawy okresu Stanisławowskiego - oto sceneria "Macochy", przypominającej najlepsze wzory francuskiej dziewiętnastowiecznej powieści "płaszcza i szpady". Próba porwania, awanturnicze ucieczki, ponura tajemnica rodzinna i trucizna - a wszystko to na tle barwnego życia polskiego w XVIII wieku. Pan Bogusławski organizuje w stolicy narodową scenę — czy znajdzie się tam miejsce dla pięknej, młodej Laury, którą wygnały z domu podstępne intrygi chciwej i przewrotnej macochy?... "Macocha" - to jednocześnie przykład na wszechstronność i wielkie możliwości narracyjne najpłodniejszego polskiego pisarza. Różnorodność gatunków literackich, oryginalność pomysłów oraz w sposób wręcz malarski przedstawiony ojczysty pejzaż czynią z powieści Kraszewskiego przykłady miłości ziemi ojczystej.