Pod ciężarem ikonografii i teologii pierwszych wieków „Maryja bez Izraela” staje się substytutem bogini domowego ogniska, gwarantką moralności wrogiej ciału i płci, sumą pragnień posiadania „rzeczniczki”, „litościwej matki” przeciwstawianej srogiemu Bogu. Tymczasem – jak twierdzą z naciskiem Lohfink i Weimer – osoba Maryi związana jest nierozerwalnie z nauką Kościoła o przymierzu Boga i narodu wybranego, o historii niewierności i dziejach nawrócenia. "Maryja nie bez Izraela" zostaje wprowadzona w kontekst, w którym Niepokalane Poczęcie zyskuje nowe wyjaśnienie jako zwycięstwo wieńczące długą walkę narodu Izraela z potencjałem zguby, jako dogmat o godności żydów.