Cel i zakres opracowania Z obserwacji warunków istniejących w pomieszczeniach pracy wynika np., że przyczyną pogorszenia warunków pracy bywa niejednokrotnie zła lokalizacja i konstrukcja budynku, pomieszczenia nie są zabezpieczone przed promieniowaniem słonecznym oraz emitowane są w nich różne zanieczyszczenia. Dlatego też postanowiliśmy spojrzeć dużo szerzej, analizując warunki zapewnienia optymalnych parametrów i czystości środowiska powietrznego. Obejmują one likwidację lub ograniczenie źródeł ciepła, wilgoci i zanieczyszczeń. Zasygnalizowano więc możliwość doboru różnego rodzaju środków technicznych i organizacyjnych, ułatwiających utrzymywanie właściwych warunków pracy oraz podano przykłady prawidłowych działań w tym zakresie. Celem opracowania jest więc upowszechnienie rozwiązań technicznych i organizacyjnych, dzięki którym można zapewnić w pomieszczeniach mikroklimat i czystość powietrza, zgodne z obowiązującymi przepisami [P-1, P-2, P-3, P-5, P-17]. Szczegółowo omówiono miejscową wentylację wywiewną (odciągi miejscowe), jej działanie zilustrowano licznymi przykładami. Natomiast problematyka wentylacji ogólnej i klimatyzacji wykracza poza zakres opracowania – podano głównie informacje niezbędne dla zapewnienia jej współpracy z odciągami miejscowymi. Podane zasady eliminowania zanieczyszczeń środowiska powietrznego w pomieszczeniach mają ułatwić prawidłowy dobór tych środków, w szczególności wentylacji – jako środka ochrony zbiorowej pracowników przed zanieczyszczeniami. Stosowanie optymalnych rozwiązań technicznych i organizacyjnych w omawianym zakresie powinno być korzystne również z punktu widzenia ekonomicznego, prowadzi do zwiększenia produkcji, polepszenia jakości wyrobów itp. [21, 26, N-21]. Publikacja jest przeznaczona dla bardzo szerokiego kręgu czytelników: pracodawców i pracowników służb technicznych oraz bezpośrednio sprawujących nadzór nad egzekwowaniem prawidłowych warunków bezpieczeństwa i higieny pracy. Wiadomości zawarte w Poradniku mogą być wykorzystywane przy prowadzeniu kontroli warunków pracy, dokonywanych zarówno przez organy pracodawcy, związków zawodowych, jak i Państwową Inspekcję Pracy. Powinny też przyczynić się do wzajemnej współpracy technologów i instalatorów, inspirować ich do opracowywania nowych rozwiązań technicznych i organizacyjnych mających na celu optymalizację warunków pracy. Poradnik może stanowić uzupełnienie wiedzy projektantów instalacji wentylacyjnych, z zastrzeżeniem, że nie powinni oni polegać jedynie na firmowych katalogach urządzeń, prymitywnie dobierać rozwiązań wentylacji bez stosownej analizy jej koncepcji i pełnego wykorzystania aktualnej fachowej literatury oraz przepisów w omawianym zakresie (dołączono obszerny wykaz piśmiennictwa). Opracowanie może okazać się również przydatne dla uczniów i studentów. Aby zapoznać czytelników ze sposobem wykonywania pomiarów podstawowych parametrów związanych z pracą instalacji wentylacyjnych, omówiono zasady ich prowadzenia oraz stosowanej aparatury. Obszerne zestawienie aktów prawnych związanych z zapewnieniem bezpiecznych warunków pracy zawiera wykazy obowiązków pracodawców, pracowników, nadzoru technicznego, wymagania dotyczące maszyn i urządzeń, budynków, surowców i materiałów oraz różnych obiektów. Lista ta nigdy nie będzie zamknięta. Należy zawsze sprawdzić aktualność przepisów, korzystając np. z portalu http://www.abc.com.pl/. Dotyczy to również norm, których wykaz jest dostępny pod adresem http://www.pkn.pl/index.php?m=katalog. Załączone rysunki i fotografie przedstawiają przykłady rozwiązań technicznych i sposobów organizacji pracy przyczyniających się do eliminowania lub ograniczania źródeł zanieczyszczeń powietrza w pomieszczeniach oraz doboru urządzeń wentylacyjnych. Materiał ilustracyjny ma przyczynić się do popularyzacji sposobów prawidłowego rozwiązywania poszczególnych zadań, z reguły zamieszczone fotografie nie wymagają już szczegółowych opisów. Do opracowania dołączono jako aneksy: wykaz adresów internetowych zawierających przydatne informacje dotyczące tematów poruszanych w opracowaniu oraz informacje o komputerowym wspomaganiu projektowania wentylacji. Opracowanie nie dotyczy stanowisk pracy, na których jest przetwarzany azbest, wykonywane są wyroby, w skład których wchodzi ten surowiec oraz prac związanych z użytkowaniem, zabezpieczaniem lub usuwaniem materiałów zawierających azbest – prace te muszą prowadzić ekipy, posiadające odpowiednie uprawnienia i wykorzystujące przeznaczone do tego rodzaju prac urządzenia oraz środki ochrony zbiorowej i indywidualnej. Nie dotyczy również stanowisk w górnictwie, pomieszczeń na statkach i w budynkach o charakterze specjalnym. Nie podano też zasad doboru i stosowania środków ochrony osobistej.