Zbiór historycznoliterackich rozpraw dotyczy przeobrażeń gatunkowych, stylistycznych i tematycznych, które dokonywały się w tekstach prozatorskich w XX wieku. Formy literackie pochodzące z marginesów i peryferii utworów klasyki okazywały się najbardziej ekspansywne w trakcie tegoż stulecia. Zachodzące procesy ukazane zostały na przykładzie historii ewolucji przede wszystkim takich odmian gatunkowych, jak tzw. powieść zeszytowa oraz realistyczny obrazek prozą. Zawarte w książce rozprawy dotyczą tekstów usytuowanych w kontekście kodów i kanonów literatury polskiej i powszechnej, a zarazem nastawionych na przezwyciężenie tradycji i wychylonych ku literaturze popularnej. W ten sposób przedstawione są procesy krzyżowania się głównych koniunktur stylistycznych: gatunków literatury wysokoartystycznej i awangardowej z kulturą masową. Omawiane utwory, mniej lub bardziej tradycyjnie „literackie”, lokują się na ogół na obrzeżach i marginesach kanonicznych arcydzieł. Reprezentują różne przejawy zerwania ze stereotypami tzw. literatury pięknej oraz sposoby przekraczania jej konwencjonalnych granic.