Problem odpowiedzialności odszkodowawczej państwa za działania ustawodawcy należy do najbardziej spornych kwestii w prawoznawstwie. Autor analizuje kształtowanie się zasad takiej odpowiedzialności na tle ogólnych reguł odpowiedzialności państwa do połowy XX wieku w wiodących europejskich porządkach prawnych: w Niemczech, Francji oraz Wielkiej Brytanii. Wbrew rozpowszechnionym w nauce prawa przekonaniom w dawnych systemach prawnych niemal zawsze odnajdujemy przynajmniej pewne instytucje odpowiedzialności państwa. Także nieodpowiedzialność za akty prawodawcze nie była niepodważalnym dogmatem, a pytanie o możliwość takiej odpowiedzialności stawiano od czasów średniowiecza.   Wydanie publikacji dofinansowane przez Szkołę Wyższą Psychologii Społecznej wydział zamiejscowy w Poznaniu.