Powieść, której główną bohaterką jest tytułowa Wacława, dziewczyna o szerokich horyzontach intelektualnych, córka naukowca i bogatej damy. Orzeszkowa w doskonały sposób ukazuje czytelnikom dwa światy: świat nauki niemieszący się w konwencji życia salonowego (ojciec Wacławy) oraz drugi, do niego należy matka Wacławy, w którym pieniądz i pochodzenie społeczne decydują o wartości człowieka.