Niniejsze opracowanie ma inny charakter niż dotychczasowe publikacje omawiające zasady postępowania podatkowego. Głównym jego celem jest przedstawienie możliwości ochrony praw podatnika w toku postępowania oraz omówienie instytucji procedury podatkowej na tle których powstają w praktyce najpoważniejsze wątpliwości. Autorzy konfrontują obowiązujące przepisy oraz ich prawidłową wykładnię z praktyką organów podatkowych oraz orzecznictwem podatkowym, wskazując na najczęściej spotykane w toku postępowania nieprawidłowości oraz środki służące podatnikowi celem ochrony jego praw. Przedmowa W obecnym systemie podatkowym na podatnika nałożone zostały liczne obowiązki związane z obliczaniem podatków. Mimo domniemania wysokości podatku wynikającego z rzetelnej i prawidłowej deklaracji lub innego dokumentu (np. księga podatkowa) nie ma pewności, że wykazana przez podatnika kwota podatku nie zostanie zakwestionowana przez organ, który w ramach czynności sprawdzających lub kontroli podatkowej ustali nieprawidłowości, a następnie po przeprowadzeniu postępowania podatkowego w drodze decyzji określi prawidłową wysokość zobowiązania podatkowego. Polskie przepisy postępowania podatkowego nie odbiegają od regulacji w innych krajach demokratycznych. Niestety praktyka stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy skarbowe diametralnie odbiega od standardów europejskich. Takie spostrzeżenia to wynik głębszych refleksji i doświadczeń osób zajmujących się prawem podatkowym. Częstokroć podstawą działania organów podatkowych nie jest ustalenie wszystkich faktów w sprawie, a jedynie takich które są "wygodne" dla tychże organów. Zmierzają one do ustalania tylko część stanu faktycznego wystarczającego dla nałożenia ciężaru podatkowego na podatników. Wydawać by się mogło, że istnienie ustawowych gwarancji procesowych i materialnych, z których korzystać mogą podatnicy, powinno zapewniać należytą ochronę ich praw. Niestety praktyka organów podatkowych, którą często cechuje brak poszanowania tych praw oraz orzecznictwo sądów administracyjnych, które nierzadko akceptuje takie postępowanie organów podatkowych, powodują brak należytej ochrony praw podatnika w trakcie postępowania podatkowego, a tym samym wymierzenie podatku na podstawie ustaleń sprzecznych z zasadą prawdy obiektywnej. Z tych względów niniejsze opracowanie ma inny charakter niż dotychczasowe publikacje omawiające zasady postępowania podatkowego. Ma ono przedstawić prawa i obowiązki podatnika w trakcie kontroli i postępowań: podatkowego i sądowoadmistracyjnego. Głównym jego celem jest przedstawienie możliwości ochrony praw podatnika w toku postępowania oraz omówienie instytucji postępowania podatkowego na tle których powstają w praktyce najpoważniejsze wątpliwości. Dlatego też w opracowaniu nie omawiamy wszystkich przepisów odnoszących się do kontroli podatkowej i właściwego postępowania podatkowego, lecz skoncentrowaliśmy się właśnie na regulacjach, których pomijanie i niestosowanie w toku postępowania przez organy może prowadzić do krzywdzących dla strony postępowania rezultatów. Analizując poszczególne instytucje prawne konfrontujemy obowiązujące przepisy oraz ich prawidłową wykładnię z praktyką organów podatkowych oraz orzecznictwem sądów administracyjnych w sprawach podatkowych. Nierzadko odwołujemy się także do poglądów nauki prawa podatkowego. Jednocześnie wskazujemy także na najczęściej spotykane w toku postępowania nieprawidłowości oraz środki służące podatnikowi celem ochrony jego praw. Po wykorzystaniu trybu odwoławczego od decyzji podatkowych możliwe jest uruchomienie przez stronę na skutek wniesienia skargi, postępowania przed sądami administracyjnymi. Z uwagi na fakt iż w wielu sytuacjach spór pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym znajduje swój finał w sądzie administracyjnym, część opracowania poświęciliśmy także postępowaniu przed tymi sądami.Autorzy