Metafora przebudowy jako myśli przewodniej zjazdu polonistów łączy w sobie idee zarówno ciągłości, jak zmiany. Trzeba dziś działać odważnie i z wyobraźnią, bo stary filologiczny gmach zrobił się za ciasny i nie zaspakaja wielu pilnych potrzeb. Polonistyka z racji swojej społecznej roli najsilniej odczuwa wstrząsy, które się dokonują w reformie edukacji i największą ponosi w tej dziedzinie odpowiedzialność. Zarazem musi znaleźć swoje miejsce wobec atrakcyjności nowych mediów, wobec presji kultury popularnej, wobec głębokich przemian w przeżywaniu polskości przez młode pokolenia. Porządek Zjazdu został ułożony jako rusztowanie pomocne w przebudowie, której ważnym narzędziem jest wymiana myśli między pracującymi na co dzień osobno badaczami literatury, języka, kultury i zagadnień polonistycznej edukacji. Nowym zjawiskiem w tradycji Zjazdów Polonistów było równoczesne połączenie wszystkich czterech dyscyplin.