Powieść historyczna Henryka Sienkiewicza, napisana w latach 1895-1896; kilkakrotnie filmowana. Akcja rozgrywa się w starożytnym Rzymie, za czasów Nerona (63-66 n.e). Głównym wątkiem powieści jest miłość możnego Rzymianina, Winicjusza do chrześcijanki Ligi.