Rosja, czas Wielkiego Terroru. W kraju jest nędzna sytuacja gospodarcza: deficyt towarów, kolejki po żywność, bieda, biurokratyczna korupcja. Co więcej, panuje wszechobecny lęk o życie: ludzie tracą pracę, nie mogą wyjechać z kraju, są niewinnie aresztowani, niektórzy popełniają samobójstwa. Szukający sprawiedliwości Romaszkin kupuje na targu nielegalny rewolwer. Jednak nie jest w stanie go wykorzystać i oddaje go sąsiadowi Kostii. Ten pewnego dnia przypadkowo spotyka towarzysza Tułajewa, wysokiego urzędnika z Komitetu Centralnego. Obwiniając go o głód i nędzę, pod wpływem impulsu, zabija sprawcę masowych deportacji i czystek. Zabójstwo ważnego urzędnika jest okazją do eliminacji przeciwników politycznych Wodza. Rozpoczyna się śledztwo prowadzone na całym świecie od Moskwy, poprzez Barcelonę i Paryż do łagrów i więzień. Następują przesłuchania, oskarżenia, aresztowania, zeznania, tortury, procesy. Victor Serge, bezpaństwowiec ścigany przez stalinowskich agentów, w swojej powieści dekonspiruje mechanizmy terroru w stalinowskiej Moskwie. Powieść składa się z 10 rozdziałów, w których przedstawiani są kolejni protagoniści. Brak głównego bohatera, zastąpiono głównym tematem, jakim są stalinowskie czystki, dokonywane po zabójstwie Tułajewa. Jest to powieść o państwie totalitarnym, która pokazuje jak radzili sobie z terrorem zwykli, szarzy ludzie. Nie mamy tu do czynienia z historią jako ślepą siłą, tworzą ją bowiem ludzie, u Serge’a zawsze z krwi i kości, których losy są wynikiem ich własnych decyzji oraz cudzych wyborów, nigdy zaś nie zależą od „lokomotywy dziejów”, pojętej jako abstrakcja. Maciej Świerkocki Błyskotliwość jego powieści jest całkowicie gwarantowana, gdyż rozprzestrzenia się poprzez Europę w 1930 roku z gułagów do Kremla, Paryża i Barcelony. „The Times” Serge potrafi rozpoznać doświadczenia i reakcje, które tworzą strukturę życia w nawet najbardziej koszmarnym i represyjnym systemie. Scott McLamee Jakość życia przedstawiona w powieści Przypadek towarzysza Tułajewa  pokazuje dlaczego stalinowski monopol nie mógł przetrwać.    Joe Auciello „Socialist Action” Prawda i fałsz, niewinność i poczucie winy, polityczny despotyzm, to wszystko w systemie hierarchicznym Serge pokazuje  w swojej powieści. ctitiqueslibres.com W powieści nie chodzi o odkrycie, kto zabił Tułajewa, ani jak śledztwo dociera do winnego, ale jak machina polityczno-sądowa wprawia się w ruch, rozpościera swoje macki w społeczeństwie, aby stworzyć szereg winnych ludzi i połączyć ich w wymyślonym spisku. Frédéric Thomas „Dissidences” Opisując piekielny mechanizm, przez którzy ludzie zwracają broń przeciwko tym, którym wcześniej bezwarunkowo służyli w obronie reżimu, Victor Serge pokazuje, wzorem tragedii antycznej, jak rewolucja nieuchronnie prowadzi do poświecenia innych, a później samego siebie.   Natacha Milkoff Victor Serge (1890-1947) – rosyjski rewolucjonista, pisarz, publicysta. Syn rosyjsko-polskich wygnańców antycarskich. Współpracował z anarchistami (gang Bonnota) i pisał do francuskiego pisma „Anarchia”. Za udział w gangu został skazany na 5 lat więzienia o zaostrzonym rygorze La Santé. Po uwolnieniu wyjechał do Hiszpanii. W 1919 przybył do Petersburga, aby dołączyć do bolszewików. Działał w Międzynarodówce Komunistycznej jako dziennikarz, redaktor, tłumacz, był wysyłany na zagraniczne misje np. do Niemiec i Austrii. Rozczarowany rządem sowieckim, protestował przeciw Czerwonemu Terrorowi. Od 1923 związany z Lewicową Opozycją skupioną wokół Lwa Trockiego. Stał się zdeklarowanym krytykiem Stalina, jako pierwszy pisarz nazywał jego rząd „totalitarnym”. W 1928 został wydalony z Partii Komunistycznej i zaczął pisać książki: z literatury faktu „Year One of the Russian Revolution” (1930), oraz 2 powieści „Men in Prison” (1930) i „Birth of Our Power” (1931). Książki Serge’a były zakazane w ZSRR, wydawał je we Francji i Hiszpanii. W 1933 Serge został aresztowany i dzięki międzynarodowym protestom intelektualistów uwolniony. Wyjechał do Belgii, potem do Paryża, gdzie publikował sprawozdania o sowieckim komunizmie: „From Lenin to Stalin” (1937) oraz „Destiny of Revolution” (1937). Ponownie współpracował z Trockim i jego synem, ale nieporozumienia doprowadziły do zerwania stosunków. Po kapitulacji Francji w 1940 roku uciekł do Meksyku. po wielu latach tułaczki, napisał swoją autobiografię „Memoirs of a Revolutionary” (1945) wydaną w Stanach Zjednoczonych, a także 2 powieści: „The Long Dusk” (1946) o upadku Francji pod nazistami oraz „The Case of Camrade Tulayev” (1949) powieść o stalinowskich czystkach, wydana już pośmiertnie.