Dwie minipowieści autora głośnego Warunku z akcją osadzoną na przełomie XIX i XX wieku Dwa sugestywne portrety mężczyzn, uwikłanych w burzliwe czasy, sytuację polityczną, rodzinną, osobistą. Stankiewicz mści się po latach na kozackim zabójcy swego ojca-powstańca. Maksymi-lian Rogoyski z Powrotu jest synem człowieka, który wzbogacił się, przewożąc dla powstańców broń, a potem ich denuncjując... Opowiadając o konkretnych ludziach, Rylski zastanawia się, co dzisiaj oznaczają - polskość, patriotyzm, honor, rodzina.