Rozprawa jest pierwszym monograficznym opracowaniem problematyki zasad orzekania w postępowaniu nieprocesowym rozumianym, jako reguły, którymi sąd ma się kierować wydając orzeczenie co do istoty sprawy. Po omówieniu zagadnień orzeczeń oraz innych czynności sądu podejmowanych w trybie nieprocesowym zostały wyróżnione zasady dotyczące przedmiotu, podstaw i czasu orzekania. Podejmując omówienie zasad przedmiotu orzekania wskazano granice orzekania przez sąd w poszczególnych rodzajach spraw, w tym dopuszczalność orzekania wstępnego, częściowego i uzupełniającego. Odrębnie omówiono zasady dotyczące podstawy prawnej i faktycznej orzekania, przy uwzględnieniu aspektu temporalnego w ich ustalaniu. Praca opiera się na analizie licznych regulacji kodeksowych i pozakodeksowych postępowania nieprocesowego, co sprawia, że poza walorem teoretycznym ma istotne znaczenie praktyczne.