Od dziesięciu lat powiaty w Polsce realizują zadania określone w ustawie o samorządzie powiatowym w odmiennych niż w PRL warunkach społecznych, politycznych i ekonomicznych. Stało się tak wskutek transformacji systemowej, tj. zmiany ustroju politycznego i gospodarczego. W tym czasie Polska stała się członkiem Unii Europejskiej. W kraju trwa dyskusja nad kierunkami rozwoju jednostek samorządu lokalnego, które swoje szanse mogą lepiej wykorzystać przy dużym wsparciu funduszy publicznych, w tym Unii Europejskiej. WSHE we Włocławku wzięła w niej udział organizując w czerwcu 2009 r. konferencję naukową pt. „Kierunki rozwoju samorządu powiatowego z perspektywy dziesięcioletniego doświadczenia”. Jej uczestnicy wskazywali na problemy polityczne, społeczne i ekonomiczne związane z działalnością powiatów. Tematyka książki jest poświęcona omówieniu i interpretacji doświadczeń odnoszących się do funkcjonowania powiatów w okresie od 1990 r. Książka ma szansę w pewnym stopniu pogłębić, uporządkować i upowszechnić wiedzę o pierwszych rezultatach reaktywacji samorządów powiatowych. Rozległa i złożona problematyka będąca przedmiotem publikacji obejmuje trzynaście artykułów omawiających kolejno: „Kształtowanie się koncepcji powiatu” (P. Niemczuk); „Decentralizacja administracji publicznej na przykładzie powiatu” (K. Chochowski); „Źródła dochodów powiatu a źródła dochodów miasta na prawach powiatu” (A. Borodo); „Znaczenie samodzielności wydatkowej samorządu terytorialnego na przykładzie finansowania inwestycji przez powiaty w Polsce” (P. Galiński); „Zadania samorządu powiatowego w zakresie ochrony środowiska — dotychczasowe doświadczenia a potrzeba zmian” (Z. Bukowski); „Formy pomocy publicznej stosowane przez jednostki samorządu terytorialnego w zakresie spraw podatkowych” (M. Cilak); „Pozycja i źródła finansowania zadań powiatowych służb, inspekcji i straży” (K. Czarnecki); „Działalność powiatowych inspekcji na przykładzie powiatowych inspektoratów nadzoru budowlanego” (J. Smarż); „Pierwsze doświadczenia urzędów powiatowych województwa warmińsko-mazurskiego w zakresie e-usług” (H. Gawroński, I. Seredocha); „Pomoc społeczna jako zadanie powiatu” (A. Strzelecki); „Leasing szansą na inwestycje w samorządach powiatowych” (M. Stefański); „O samorządowej prasie powiatowej w ziemi dobrzyńskiej i na Kujawach wschodnich w latach 1999-2009” (A. Wróbel); „Budżety powiatów województwa kujawsko-pomorskiego w latach 1999-2008” (T. Dobek).