Drukowane w niniejszym tomie teksty o tematyce żydowskiej - oprócz wydanej wcześniej "De profundis" - zostały odszukane w Archiwum Melchiora Wańkowicza i są po raz pierwszy prezentowane czytelnikowi. Autor zebrał bogaty materiał źródłowy z dziejów kształtowania się myśli syjonistycznej w XIX oraz w XX wieku. Z odwagą reportera i sumiennością badacza porusza drażliwe tematy dotyczące syjonizmu jako fragmentu losu żydowskiego. "Wojna i pióro" jest książką nie tylko o wojnie, ale i o korespondentach wojennych. Obok wnikliwej analizy stylów i metod reporterstwa wojennego (m.in. słynnego Erniego Pyle'a) Wańkowicz podaje równie sporo anegdot, co gorzkich osobistych refleksji. Autor - jako doświadczony reporter spod Monte Cassino - pisze nie tylko o roli mediów w kreowaniu zdarzeń, ale i o przerażającym teatrze wojny: o strachu i odwadze, determinacji i rezygnacji, nienawiści i rozpaczy. Tym co w moich oczach wyróżnia twórczość Wańkowicza od innych mistrzów reportażu - Ryszarda Kapuścińskiego czy Egona Erwina Kischa - jest szeroki wachlarz jego umiejętności i sympatii literackich. Jest dla mnie czymś wspaniałym, że takie pozycje jak "Wojna i pióro" czy "Bitwo o Monte Cassino" mogły wyjść spod pióra tego samego człowieka co "Ziele na kraterze". Świadczy to o niespotykanym horyzoncie myślowym i stylistycznym.(...) Dla mnie [Wańkowicz] pozostanie przede wszystkim figurą niedoścignionego erudyty i gawędziarza. Lecz ponad wszystkim - wybitnym człowiekiem pióra. Wojciech Jagielski